Απόσπασμα(;) από το Νέο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας ( Ι. Μπαμπινιώτη)
ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Τα λήγοντα εις –χώσεως, -χύσεως, -μπήξεως, καθώς και ο αριθμός ΤΡΙΑ (3), συντάσσονται «με το συμπάθιο».
Όλα τα εις -ούτσος λήγοντα, φανερώνουν ανδρεία ή σοφία και συντάσσονται γενικώς με όλες τις λέξεις π.χ. Ανδρούτσος (ανδρεία), Γιαννούτσος (σοφία). Εξαιρούνται τα : Γιούτσος και Πούτσος που ναι μεν φανερώνουν ανδρεία αλλά συντάσσονται μόνο με το «έμπαινε».
Όλα τα εις -άνα λήγοντα, είναι ηδονής σημαντικά π.χ. πουτάνα, φακλάνα, νταρντάνα, γαγκλάνα κ.λ.π. Εξαιρούνται το καμπάνα ως κρούσεως σημαντικό και το Αλαμάνα, ως ιστορικό τοπωνύμιο.
Όλα τα εις -αράς λήγοντα είναι μεγέθους σημαντικά, όπως πουτσαράς, κοιλαράς, κωλαράς κ.λ.π. Εξαιρείται ο φουκαράς.
Όλα τα εις -ακας λήγοντα, δουλεύουν επί 8ώρου βάσεως π.χ. δασοφύλακας, νυχτοφύλακας, χωροφύλακας κ.λ.π. Εξαιρείται ο ΜΑΛΑΚΑΣ που δουλεύει επί 24ώρου βάσεως.
Όλα τα εις -ίδι λήγοντα είναι χρήσεως και εργασίας σημαντικά, όπως ψαλίδι, κατσαβίδι κ.λ.π. Εξαιρείται το αρχίδι, το οποίο εμφανίζεται στις εξής μορφές :
Ως βρώσεως σημαντικό : «Φάε ένα αρχίδι».
Ως κλάσεως σημαντικό (μόνο στον πληθυντικό) : «κλάσε μας τα αρχίδια».
Ως ορεκτικό : «τσίμπα ένα αρχίδι» και
Ως δηλωτικό ποιότητας ατόμων : - επαινετικά : «διευθυντής με αρχίδια»
υποτιμητικά : «αρχίδια διευθυντής».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου