"ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΟΜΕΝΟΣ"

Μια συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη «Ε» στις 9 Απριλίου 1988, με το πρόσθετο ενδιαφέρον ότι ο Βρεττάκος παρέμεινε ώς το τέλος (μολονότι το 1989 έγινε ακαδημαϊκός) ένας δρων διανοούμενος της Αριστεράς. Μερικά καίρια σημεία από αυτή την άκρως ενδιαφέρουσα, συνέντευξη:
"Πάσχα στην Αθήνα
Τι μπορεί, κύριε Βρεττάκο, να σημαίνει η γιορτή του Πάσχα, σε μια εποχή σαν τη δική μας και σε μια εχθρική πόλη σαν την Αθήνα, όπου έχει μετακομίσει ο μισός πληθυσμός της χώρας, μακριά από τα ήθη και τα έθιμά μας;
«Είναι φανερό πως πρόκειται για δύο ασυμβίβαστα πράγματα. Πάσχα σημαίνει πολύ φως, πολλή ζωή, πολύς Θεός. Αθήνα σημαίνει ένας απέραντος τσιμεντοβραχίονας, που περικλείει και απομονώνει τον άνθρωπο από το φυσικό χώρο όπου κάθε χρόνο συντελείται το Πάσχα, η Ζωή, η Ανάσταση, δηλαδή μέσα ή και έξω ακόμη από τα τυπικά δρώμενα του χριστιανισμού. Γεγονός είναι πάντως ότι χάνουμε συνεχώς έδαφος σ' αυτόν τον τόπο, ότι η ψυχή μας φτωχαίνει συνεχώς (...)».
Θα μπορούσατε να πείτε τι μπορεί να προσφέρει στο σημερινό άνθρωπο, και ειδικότερα σ' έναν νέο, η θρησκευτική πίστη, που στο πλαίσιό της διαμορφώθηκαν και τα πασχαλινά έθιμα;
«Πίστη σε κάτι, σημαίνει πίστη στην ίδια τη ζωή. Το χειρότερο που μπορεί να πάθει ένας άνθρωπος είναι να μην μπορεί να πιστέψει σε κάτι. Το σχετικό τρόμο του Καζαντζάκη τον δοκιμάζουν όλοι οι άνθρωποι, γιατί όλοι γεννιόμαστε με έμφυτες υπαρξιακές και μεταφυσικές ανησυχίες. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, νομίζω, που να θεωρούν επαρκείς τις απαντήσεις που μας έχουν δοθεί πάνω στο οντολογικό πρόβλημα. Οι νέοι θέλουν να καλύψουν το κενό της μοναξιάς που υπάρχει γύρω από τον εαυτό τους. Καταφεύγοντας κανείς στον Θεό, με όποιον τρόπο και να τον πιστεύει, νιώθει ότι δεν είναι μόνος. Και νομίζω πως αυτό αποτελεί μια ατομική κατάσταση. Από κάπου πιάνεται ή νομίζει ότι πιάνεται κανείς (...)».
Δεν είναι αντιφατικό, πάντως, να είναι κανείς να είναι κανείς ταυτόχρονα κομμουνιστής και θρησκευόμενος;
«Οταν ένας θρησκευόμενος είναι και κομμουνιστής, αυτό σημαίνει πως είναι ένας έμπρακτα θρησκευόμενος. Στην ουσία είναι και οι δύο θρησκευόμενοι, μια που ο άνθρωπος αποτελεί το υψηλότερο ορατό αντικείμενο λατρείας σ' αυτή τη Γη. Εχω ειπεί μια φράση για όσους πιστεύουν ή χρησιμοποιούν την έννοια του Θεού για να υποδηλώσουν την τελειότητα: "Ο πλησιέστερος δρόμος προς τον Θεό περνάει μέσα από τον άλλο άνθρωπο". Ολα τα άλλα είναι επιλογές της προσωπικής μας ελευθερίας».
Αν δεν είμαι αδιάκριτος, εκκλησιάζεστε;
«Κάθε Μεγάλη Παρασκευή συμμετέχω στο θείο δράμα, που το βλέπω σαν το καθολικό δράμα της ίδιας της ανθρωπότητας. Ο Ιησούς αντιπροσωπεύει όλους όσοι πόνεσαν, τους μάρτυρες, τους αδικημένους, τους πεφορτισμένους. Είναι μια μορφή με αίγλη που ξεπερνάει την κοινή ανθρώπινη μορφή. Είναι ο πόνος που τη μεγαλώνει και ο λόγος του, ο οποίος δεν ξεπεράστηκε σαν κουβέντα καθαρά ανθρώπινη: "Αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου" (...)».
Ανοίξαμε, κύριε Βρεττάκο, αυτή τη συνέντευξη με την ευκαιρία των εορτών του Πάσχα. Θα ήθελα να ρωτήσω: Πώς εννοείτε εσείς το «Καλή Ανάσταση» και το «Χριστός Ανέστη»;
«Πιστεύω πως ο ελληνικός λαός στο βάθος του κρύβει ευσπλαχνία και μεγαλοψυχία. Νιώθει το δράμα του Θεανθρώπου όπως και το δράμα του πλαϊνού του. Αυτό το "Καλή Ανάσταση" είναι για όλους όσοι δοκιμάζονται σ' αυτόν τον κόσμο. Προσωπικά νιώθω αυτές τις μέρες τον άνθρωπο και τη φύση σε μια συνανάσταση. Το Πάσχα στην Ελλάδα δεν είναι μια στενή χριστιανική, θρησκευτική γιορτή. Μέσα στο πνεύμα του πλεονάζουν τα προχριστιανικά στοιχεία. Αυτή του την προέκταση την έχει αποδώσει θαυμάσια ο λαός μας με τον όρο "Λαμπρή". Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες λέξεις μας. Δύσκολα άλλη λέξη θα μπορούσε να περικλείσει μέσα της την αρχαία ελληνική μυθολογία του φωτός, το ανανεούμενο θαύμα της ζωής, μέσα στο οποίο εντάσσεται και η Ανάσταση του Ιησού».
Δεν προσδιορίσατε όμως την έννοια της λέξης Θεός. Τι σημαίνει για σας αυτή η λέξη;
«Η λέξη Θεός περιέχει ό,τι δεν χωράει καμία άλλη λέξη».

(δημοσιευθηκε στο http://goldmine.capitalblogs.gr/ )