Το Γκουαντάναμο της Θράκης μας!!!

Έκθεση - κόλαφος για λαθρομετανάστες και πρόσφυγες από το Συμβούλιο της Ευρώπης - Απίστευτες αναφορές για ξυπόλυτους κρατούμενους και επαναπροωθήσεις ανηλίκων στην Τουρκία

Στην Θράκη έρχεται σήμερα ο (υπερ)υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος, προκειμένου να συμμετάσχει στην Σύνοδο των Περιφερειών που θα φιλοξενηθεί σήμερα στην Ξάνθη. Με την ευκαιρία της επίσκεψής του πάντως, καλό θα ήταν να ασχοληθεί από κοντά και με το θέμα της καταπάτησης στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των λαθρομεταναστών και των προσφύγων, που ως γνωστόν χρησιμοποιούν την περιοχή μας ως δίοδο για να εισέλθουν μέσω του ποταμού Εβρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλωστε, για το θέμα της κακομεταχείρισης μας καταγγέλλουν ως χώρα κορυφαίες διεθνείς οργανώσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ωστόσο το θέμα αποκτά ξεχωριστή επικαιρότητα, καθώς μόλις προχθές δημοσιοποιήθηκε από τον Επίτροπο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Συμβούλιο της Ευρώπης κ. Τόμας Χάμαρμπεργκ η έκθεσή του για την αδυναμία της χώρας μας να σεβαστεί τις συμβάσεις που έχει υπογράψει και τις ευρωπαϊκές οδηγίες που έχει ενσωματώσει σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών. Ο κ. Χάμαρμπεργκ είχε έρθει στην Ελλάδα στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου και είχε πραγματοποιήσει σειρά από επισκέψεις στην Αθήνα αλλά και στην Θράκη. Μάλιστα, επιδίωξε (και πέτυχε) συνάντηση και με τον ίδιο τον Προκόπη Παυλόπουλο, που ως γνωστόν είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός ως επικεφαλής του υπουργείου (όχι μόνο των Εσωτερικών αλλά και της) Δημοσίας Τάξεως. Ακόμα, στην διάρκεια της τριήμερης επίσκεψής του, πραγματοποίησε συναντήσεις και με άλλους πολιτικούς παράγοντες, ενώ στο διάστημα της παραμονής του στην Θράκη, είχε συνάντηση εργασίας με το νομάρχη Εβρου Νίκο Ζαμπουνίδη αλλά και τρεις μειονοτικούς (νυν και πρώην) βουλευτές Ροδόπης, έναν από κάθε μεγάλο κόμμα: τον Αχμέτ Χατζηοσμάν από το ΠαΣοΚ, τον Ιλχάν Αχμέτ από τη ΝΔ και τον Μουσταφά Μουσταφά από τον ΣΥΝ. Τέλος, ο κ. Τόμας Χάμαρμπεργκ επισκέφθηκε χώρους κράτησης λαθρομεταναστών στον Εβρο και είχε μακρές συζητήσεις με κρατούμενους και λοιπούς πρόσφυγες που βρίσκονταν πίσω από της φυλακής τα σίδερα, καθώς επίσης και με εκπροσώπους του Στρατού και της Αστυνομίας. Η έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης έρχεται στο φως της δημοσιότητας μόλις μια εβδομάδα μετά την δημοσιοποίηση πληροφοριών για άλλη έκθεση που έχει κατατεθεί στην Ελληνική Κυβέρνηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας και αποσπάσματα της οποίας είχε δημοσιεύσει ο «ΠτΘ» μέσα από τις «Κουβέντες Καφενείου» της περασμένης Παρασκευής. Υπενθυμίζεται ότι σε εκείνη την έκθεση γίνονταν ειδική μνεία στο Αστυνομικό Τμήμα και τον Σταθμό Συνοριακής Φύλαξης Ξάνθης, όπου «όλα τα κελιά ήταν υπερβολικά σκοτεινά, μύριζαν και γενικά ήταν εγκαταλειμμένα, με αποτέλεσμα οι συνθήκες να χαρακτηρίζονται απαράδεκτες». Κυρίως όμως, υπενθυμίζεται ότι σε εκείνη την έκθεση υπήρχε καταγγελία κρατουμένου ότι “γρονθοκοπήθηκε στο κεφάλι και στο σώμα από αρκετούς αστυνομικούς στο Α.Τ. Αλεξανδρουπόλεως και ότι τον απείλησαν ότι θα τους έσπαζαν τον δεξιό δείκτη του χεριού, πιέζοντας τον με τανάλια”. Ο κρατούμενος δήλωσε ότι ενώ δύο αστυνομικοί τον κρατούσαν πάνω σε ένα τραπέζι, του κατέβασαν το παντελόνι και ένας τρίτος αστυνομικός απείλησε ότι θα τον βίαζε. Πρόκειται για καταγγελίες που φέρνουν υπόλογη την χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και μια απάντηση από τον υπουργό Προκόπη Παυλόπουλο θα άξιζε, σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προέβη η διοίκηση του υπουργείου Εσωτερικών σε πειθαρχικό ή και ποινικό επίπεδο για την διερεύνηση και την (πιθανή) τιμωρία όσων ενεπλάκησαν σε αυτήν την ντροπιαστική για τη χώρα μας υπόθεση. Στην έκθεση που δημοσιοποίησε προχθές ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δεν υπάρχουν τέτοιες «γαργαλιστικές» καταγγελίες, όπως αυτές που έγιναν τον περασμένο Σεπτέμβριο στην αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων. Ωστόσο υπάρχουν αναφορές που κάθε άλλο παρά τιμή περιποιούν για το «πολιτισμένο» ελληνικό μας κράτος. Το «Φλιτζάνι» έχει στην διάθεσή του το σύνολο της έκθεσης που είδε προχθές το φως της δημοσιότητας και δημοσιεύει στην συνέχεια σε μετάφραση τα σημαντικότερα αποσπάσματά της, ειδικά αυτά που αφορούν στην περιοχή μας. Παράλληλα, συνοδεύει το ρεπορτάζ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την πρόσφατη επίσκεψη του κ. Χάμαρμπεργκ στην Ελλάδα, με εικόνες που δημοσιοποίησε το ίδιο το Συμβούλιο της Ευρώπης και εξασφάλισε το «Φλιτζάνι» για τους αναγνώστες του «ΠτΘ». [Έπαινος για τις βελτιώσεις αλλά…] Στην πολυσέλιδη έκθεσή του, ο Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Συμβούλιο της Ευρώπης κ. Τόμας Χάμαρμπεργκ επαινεί τις βελτιώσεις στην ελληνική νομοθεσία, ωστόσο καλεί την χώρα μας να συμμορφωθεί στην πράξη με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ιδίως στο ζήτημα της προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων. Εκφράζει ακόμα την ανησυχία του για την ύπαρξη των ναρκοπεδίων στον Εβρο, “όπου έχουν χάσει τη ζωή τους ή τα μέλη τους πολλοί ξένοι υπήκοοι”, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται και για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στα κέντρα υποδοχής λαθρομεταναστών της Θράκης. Επιπλέον, η έκθεση καλεί την Ελλάδα να επανεξετάσει την συμφωνία επαναπροώθησης λαθρομεταναστών που έχει υπογράψει με την Τουρκία, ενώ σε διάφορα σημεία της υπάρχουν καταγγελίες και αναλυτικές περιγραφές που σοκάρουν. [Το χρονικό - Οι παρατηρήσεις] Ο κ. Χάμαρμπεργκ επισκέφθηκε την Ελλάδα από στις 8-10 Δεκεμβρίου 2008 και είχε συναντήσεις με παράγοντες του υπ. Εσωτερικών, περιλαμβανομένου και του υπουργού Εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλου, πολιτικούς, αστυνομικούς, στρατιωτικούς, δημοσιογράφους αλλά και τους ίδιους του πρόσφυγες (όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες). Εν συντομία, η πολυσέλιδη έρευνά του επισημαίνει: 1. Αδυναμία πρόσβασης των αλλοδαπών στο σύστημα ασύλου. 2. Ανεπαρκείς συνθήκες υποδοχής στους χώρους κράτησης. 3. Προβλήματα στη Δ/νση Αλλοδαπών Αττικής στην οδό Πέτρου Ράλλη. 4. Απουσία διερμηνέων και νομικής συνδρομής προκειμένου να μπορέσουν να υποστηρίξουν τα αιτήματά τους οι αλλοδαποί. 5. Ελλειψη ανεξαρτησίας των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων Επιτροπών που κρίνουν τις αιτήσεις πολιτικού ασύλου. 6. Ανησυχητικά ανεπαρκείς και πανομοιότυπες αιτιολογίες στις σωρευτικές απορρίψεις ασύλου. 7. Απουσία φυσικής προστασίας των μεταναστών στα ναρκοπέδια του Εβρου. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, από το 2004 μέχρι σήμερα τα αιτήματα πολιτικού ασύλου στην Ελλάδα έχουν αιφνίδια αυξηθεί. Από μόλις 4.469 που ήταν ολόκληρο το 2004, έφτασαν στα 9.050 το 2005, στα 12.267 το 2006 και στα 25.113 το 2007. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2008 είχαν φτάσει τα 10.164 (δεν υπήρχαν στοιχεία για το δεύτερο εξάμηνο). Τα ποσοστά απόδοσης πολιτικού ασύλου το 2007 ήταν μόλις 0,04% σε πρώτο βαθμό και μόλις 2,05% σε δεύτερο βαθμό, μετά τις ενστάσεις των λαθρομεταναστών που δεν είδαν το αίτημά τους να ικανοποιείται. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Όταν επισημάνθηκε αυτό στον Πρ. Παυλόπουλο, ο υπουργός Εσωτερικών ισχυρίστηκε ότι το πρώτο οκτάμηνο του 2008 το ποσοστό αναγνώρισης προσφυγικής ιδιότητας αυξάνονταν από μόλις 0,03% σε πρώτο βαθμό σε 11,3% κατόπιν εφέσεως . Ωστόσο και σε αυτό υπήρξε απάντηση από τον Επίτροπο, που ήταν ότι «στη Βρετανία, τη Σουηδία και τη Γερμανία τα αντίστοιχα ποσοστά φτάνουν ακόμα και στο 94%». Ακόμα στην έκθεση τονίζεται ότι στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα υπήρξε μεγάλη αύξηση και στον αριθμό των λαθρομεταναστών που εισήλθαν στην χώρα μας από την Τουρκία, είτε μέσω του Αιγαίου είτε μέσω των χερσαίων ελληνοτουρκικών συνόρων στον Εβρο. Το 2004 ο αριθμός των παράνομων μεταναστών που συνελήφθησαν από τις αρμόδιες αρχές ήταν 44.987, ενώ πέρυσι, μόνο το πρώτο εξάμηνο, ο αριθμός είχε φτάσει τους 57.623. Μάλιστα, ο υπουργός κ. Παυλόπουλος κατά τη συζήτησή του με τον Επίτροπο, σημείωσε πως οι είσοδοι παράνομων μεταναστών μέσα στο 2008 αναμένονταν να φτάσει περίπου στον αριθμό των 150.000 μέχρι το τέλος της χρονιάς (με συνήθεις χώρες προέλευσης το Πακιστάν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές, την Συρία, το Ιράν, τη Νιγηρία και την Γεωργία). Στην έκθεση επισημαίνονται περιστατικά παράνομων επαναπροωθήσεων από τον Εβρο και τα νησιά του Αιγαίου αλλά παράνομες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου από αστυνομικούς. Κρατούμενος στον μεθοριακό σταθμό Φερών δήλωσε στον Επίτροπο στις 9 Δεκεμβρίου ότι από την ομάδα των 65 ατόμων που πέρασαν μαζί τον ποταμό, οι 50 απελάθηκαν άμεσα. Στους χώρους κράτησης στις Φέρες η Επιτροπή βρήκε έντυπο σε πέντε διαφορετικές γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, τουρκικά, ιρανικά, αραβικά), από το οποίο οι κρατούμενοι ενημερώνονται ότι έχουν δικαίωμα να προσβάλλουν την (βέβαιη) απόφαση διοικητικής απέλασης προσλαμβάνοντας δικηγόρο με δικά τους έξοδα. Ωστόσο, πέραν αυτού του εντύπου, δεν υπάρχει καμία περαιτέρω ενημέρωση, ούτε καν τηλέφωνο για να μπορέσουν να καλέσουν, ενώ ακόμα και οι αστυνομικοί που τους φυλάνε εμφανίζονται να... αγνοούν το νόμο. [Έλλειψη στοιχείων για τους ανήλικους] Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην απουσία επίσημων στοιχείων για τους ασυνόδευτους ανήλικους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Τ. Χάμαρμπεργκ χαρακτηρίζει «απαράδεκτο το γεγονός πως οι ελληνικές αρχές δεν γνωρίζουν καν τον ακριβή αριθμό ασυνόδευτων παιδιών-προσφύγων στη χώρα» και το ότι «εφαρμόζουν την ίδια τακτική απέλασης και για τους ανήλικους». Ανάμεσα μάλιστα στα παραδείγματα που περιγράφονται στην έκθεση, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση 15χρονου αφγανού που ελληνικές αρχές απέλασαν στην Τουρκία τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά και η περίπτωση μιας ιρανής αφγανής λαθρομετανάστριας με το εξάχρονο παιδί της, το οποίο μάλιστα υπέφερε από καρδιακά προβλήματα. Η μάνα και το παιδί της είχαν συλληφθεί από τις ελληνικές αρχές στον Εβρο στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στην χώρα και να συναντηθούν με τον πρόσφυγα σύζυγο και μπαμπά, ωστόσο απελάθηκαν στην Τουρκία το 2007. Ευτυχώς, τους αναγνωρίστηκε από την αρμόδια επιτροπή το καθεστώς του πρόσφυγα λόγω της επανασύνδεσης της οικογένειας, η οποία επιτεύχθηκε τελικά στην Ελλάδα. Οι συνεργάτες του Επιτρόπου Χάμαρμπεργκ διαπίστωσαν ότι οι αρμόδιοι αστυνομικοί αγνοούν σε μεγάλο βαθμό τη σχετική νομοθεσία για τα δικαιώματα των προσφύγων. Ο υπουργός Εσωτερικών, που αρνήθηκε ότι τα πράγματα είναι έτσι όπως τα είδε ο επίτροπος και έριξε μεγάλο μέρος της ευθύνης τους... ίδιους τους πρόσφυγες. Δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οταν φτάνουν υπήκοοι από τριτοκοσμικές χώρες στα σύνορα ή στα νησιά του Αιγαίου, ενημερώνονται πλήρως πως μπορούν να κάνουν αίτηση ασύλου, αλλά αρκετοί δεν κάνουν αίτηση γιατί δεν θέλουν». Ισχυρίστηκε επίσης ότι «όταν συλλαμβάνονται, όλοι εξετάζονται από γιατρό, που τους επισκέπτεται συχνά και κατά την κράτησή τους». [Κρατήσεις σε συνθήκες απάνθρωπες] Οι απάνθρωπες συνθήκες κράτησης των λαθρομεταναστών στα κέντρα υποδοχής που έχουν δημιουργηθεί (και) στην Θράκη είναι ένα άλλο σημείο, στο οποίο στέκεται ιδιαίτερα ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στις Φέρες, μια αποθήκη φιλοξενούσε 45 άνδρες στοιβαγμένους, χωρίς ένα τηλέφωνο για να μπορούν να επικοινωνούν με τον έξω κόσμο και χωρίς δικαίωμα να βγουν από τον χώρο κράτησής τους. Τους βρήκαν να κοιμούνται σε στρώματα που είχαν τοποθετηθεί στο τσιμεντένιο πάτωμα, το ένα δίπλα στο άλλο, όπου την ημέρα αναγκάζονταν να πατάνε σε αυτά. Οι συνθήκες υγιεινής, ειδικά στην τουαλέτα, περιγράφονται ως «απαράδεκτες». Μερικοί κρατούμενοι είχαν εξανθήματα στα χέρια τους και κάποιος ξυπόλυτος παραπονέθηκε πως οι αρχές δεν τους δίνουν ούτε παπούτσια ούτε ρούχα. Την ημέρα εκείνη, οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν τον Επίτροπο ότι μόνο στην περιοχή του Εβρου υπήρχαν την 1η Δεκεμβρίου 449 παράνομοι μετανάστες, διασκορπισμένοι από την αστυνομία σε έξι διαφορετικές τοποθεσίες. Οι πέντε πιο συνήθεις τόποι καταγωγής τους ήταν το Ιράκ (215), το Αφγανιστάν (62), η Γεωργία (49), το Πακιστάν (37) και η Παλαιστίνη (27). Ωστόσο, οι αρχές ενημέρωσαν τον Επίτροπο ότι δεν υπήρχε κάποιο προσφυγικό αίτημα είτε στον σταθμό των Φερών είτε στο καινούριο κέντρο κράτησης μεταναστών στον Κυπρίνο (Φυλάκιο). [Ασυλο, στην πράξη ανύπαρκτο] Για την έλλειψη των χώρων υποδοχής των λαθρομεταναστών, ο Προκόπης Παυλόπουλος προσπάθησε να ρίξει και πάλι τις ευθύνες στους... άλλους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση απάντησε ότι δεν είναι δική του ευθύνη αλλά του υπουργείου Υγείας, ενώ υποστήριξε ότι ο αυξημένος αριθμός αιτήσεων που (προαναφέρθηκε ότι) παρατηρείται τα τελευταία τέσσερα χρόνια «οφείλεται στη συνεχή προσπάθεια του ελληνικού κράτους να εξασφαλίζει την προστασία των αιτούντων άσυλο»! Ωστόσο, η συνολική χωρητικότητα των Κέντρων Υποδοχής Αιτούντων Ασυλο ανέρχεται σε 630 θέσεις, ενώ ο αριθμός των αιτούντων σε πολλές δεκάδες χιλιάδες. Αποτέλεσμα; Οι σοβαρότατες ελλείψεις στις συνθήκες υποδοχής να δημιουργούν αξεπέραστα προβλήματα επιβίωσης και υγείας. Την ίδια ώρα, η μοναδική αστυνομική διεύθυνση που εξετάζει αιτήματα ασύλου διέθετε το 2008 μόλις 11 (ναι, έντεκα!!!) εξειδικευμένους αστυνομικούς για 5.713 αιτήσεις σε α΄ βαθμό και 26.115 σε β΄ βαθμό. Παράλληλα, τονίζεται ότι υπάρχει έλλειψη διερμηνέων και νομικών υπηρεσιών, με αποτέλεσμα οι αιτούντες άσυλο να δίνουν συνέντευξη σε γλώσσα που δεν καταλαβαίνουν και χωρίς να ξέρουν τα δικαιώματά τους. Για το λόγο αυτό, ο κ. Τόμας Χάμαρμπεργκ εκφράζει έντονη ανησυχία και κάνει λόγο για “τυποποιημένες απορριπτικές αποφάσεις που επιδεικνύουν έλλειψη διάθεσης για πραγματική εξέταση των αιτημάτων ασύλου”. Είναι χαρακτηριστικό ότι καμία από τις αποφάσεις για παροχή ασύλου πρώτου βαθμού που ερευνήθηκαν δεν περιείχε κάποια αναφορά στους νόμους που βασίστηκαν για την απόφαση. «Δεν ήταν μόνο δύσκολο να βρούμε κάπου την ερμηνεία του νόμου, αλλά ήταν αδύνατο να δούμε έστω εάν είχε εφαρμοστεί ο νόμος στο ελάχιστο». Το ίδιο όμως ισχύει και στις υποθέσεις δεύτερου βαθμού που ερευνήθηκαν, καθώς «δεν υπήρχαν αναλυτικές πληροφορίες για την απόφαση, ούτε νομική επιχειρηματολογία». Για αυτό το λόγο, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας “ανεξάρτητου οργάνου εξέτασης των αιτημάτων ασύλου”, όπως συμβαίνει σε άλλα (εξελιγμένα και πολιτισμένα) δυτικοευρωπαϊκά κράτη. [Τα ναρκοπέδια του Εβρου] Το άλλο μελανό, σχεδόν τελευταίο αλλά όχι έσχατο, σημείο της έκθεσης είναι η αναφορά που γίνεται για τους θανάτους στα ναρκοπέδια του Εβρου και για την ανάγκη κατάργησής τους, σύμφωνα και με τις προβλέψεις (και) της Συνθήκης της Οττάβα. Το θέμα αυτό καταλαμβάνει την όγδοη ενότητα της έκθεσης και τις παραγράφους 33-36. Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση, από το 1995 έως το 2008 πέθαναν 108 και τραυματίσθηκαν σοβαρά άλλοι 187 άνθρωποι. Στην έκθεση αναφέρεται ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο σκοτώθηκαν τέσσερις παράνομοι μετανάστες στην περιοχή κοντά στις Καστανιές. Την συγκεκριμένη περιοχή ο Επίτροπος την επισκέφθηκε στις 9 Δεκεμβρίου για να ερευνήσει τις ακριβείς συνθήκες της τραγωδίας, όπου και παρατήρησε τις επιγραφές που υπάρχουν στην ελληνική και αγγλική γλώσσα αλλά και στα αραβικά. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, οι ελληνικές στρατιωτικές αρχές ενημέρωσαν τον κ. Χάμαρμπεργκ ότι οι νάρκες κατά προσωπικού αναμένεται να έχουν καθαριστεί πλήρως ως το τέλος του 2009, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Συνθήκης της Οττάβα. Ο ίδιος επισημαίνει ότι η προστασία της ζωής που αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση δικαιωμάτων του Ανθρώπου καλύπτει πλήρως και τους παράνομους μετανάστες και υποχρεώνει την ελληνική πολιτεία να λάβει αυστηρότερα μέτρα για την προστασία του θεμελιώδους δικαιώματος του καθένα στη ζωή.

Κείμενα- Επιμέλεια: Γιάννης Γιαγκίνης http://www.paratiritis-news.gr/article_1st_page.php?id=37:9000